Chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic, thường được gọi là "macrobiotic diet," là một kiểu ăn uống chú trọng vào sự cân bằng và hòa hợp giữa các yếu tố yin và yang trong thực phẩm. Nó được xuất phát từ triết lý đạo Phật và đã được phát triển thành một phong cách ăn uống phổ biến được nhiều người quan tâm đến vì những lợi ích sức khỏe tiềm năng. Tuy nhiên, như bất kỳ phương pháp ăn uống nào, chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic cũng có những lợi ích và tác hại riêng.

Nguồn gốc của chế độ ăn thực dưỡng này?

Chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic có nguồn gốc từ Nhật Bản và xuất phát từ triết lý đạo Phật. Ban đầu, chế độ ăn này được gọi là "maishoku" trong tiếng Nhật, nghĩa là "thực phẩm chính." Từ "macrobiotic" được đưa ra bởi nhà văn và triết gia người Đức Christoph Wilhelm Hufeland vào thế kỷ 18, ông sử dụng nó để miêu tả một phong cách ăn uống tập trung vào sự cân bằng và hòa hợp giữa yin và yang trong thực phẩm.

Chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic bắt đầu được phổ biến ở Nhật Bản vào những năm đầu của thế kỷ 20, nhờ vào công lao của nhà triết học George Ohsawa. Ohsawa đã đưa ra những nguyên tắc và quy tắc về chế độ ăn thực dưỡng này và tiến hành giới thiệu nó cho cộng đồng tại Nhật Bản và sau đó lan rộng ra các nước phương Tây.

Trong những năm 1960 và 1970, chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic đã trở nên phổ biến ở phương Tây, đặc biệt tại Hoa Kỳ và châu Âu. Nó được xem là một phương pháp ăn uống và lối sống lành mạnh, được nhiều người quan tâm đến và áp dụng để duy trì sức khỏe và giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính.

Đặc điểm nổi bật của chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic là tập trung vào việc sử dụng các loại thực phẩm tự nhiên và cơ bản như lúa mạch, rau củ, hạt và đậu, và cân nhắc việc cân bằng và hòa hợp giữa các yếu tố yin và yang trong thực phẩm để duy trì sự cân bằng và sức khỏe.

Lợi ích của chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic:

1. Cân bằng dinh dưỡng: Chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic tập trung vào việc sử dụng các nguồn thực phẩm cơ bản và tự nhiên như lúa mạch, rau củ, hạt và đậu. Điều này giúp cung cấp một lượng đa dạng dinh dưỡng bao gồm protein, chất béo, carbohydrate, vitamin và khoáng chất.
2. Hỗ trợ giảm cân: Chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic thường ít chứa chất béo và calo. Nếu thực hiện đúng cách, nó có thể giúp hỗ trợ quá trình giảm cân và duy trì cân nặng trong khoảng mức lý tưởng.
3. Tăng cường sức khỏe tim mạch: Đa số thực phẩm trong chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic là thực phẩm giàu chất xơ và thực phẩm không chứa cholesterol. Điều này giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đặc biệt là khi kết hợp với một lối sống lành mạnh.
4. Hỗ trợ hệ miễn dịch: Chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic tập trung vào việc sử dụng các thực phẩm tươi và không qua xử lý, giúp cung cấp nhiều chất chống oxy hóa và hỗ trợ hệ miễn dịch.
5. Cải thiện tiêu hóa: Với sự tập trung vào việc sử dụng các loại thực phẩm tự nhiên và cân bằng, chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic có thể cải thiện tiêu hóa và giảm nguy cơ mắc các vấn đề về đường ruột.

Tác hại của chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic:

• Thiếu chất dinh dưỡng: Chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic có thể gây ra thiếu hụt một số chất dinh dưỡng cần thiết như canxi, sắt, vitamin B12 và omega-3. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe như suy dinh dưỡng và thiếu máu.
• Khó tuân thủ: Chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic yêu cầu sự kiên nhẫn và khả năng kiềm chế trong việc lựa chọn thực phẩm. Đối với nhiều người, việc duy trì chế độ ăn này có thể gây áp lực tâm lý và khó khăn trong việc tuân thủ.
• Rủi ro rối loạn ăn uống: Đối với một số người, ăn thực dưỡng Macrobiotic có thể trở thành một cách để che giấu rối loạn ăn uống như lo âu ăn uống hoặc quá chú trọng vào việc kiểm soát cân nặng, gây hại đến sức khỏe tâm thần và thể chất.
• Giới hạn lựa chọn ẩm thực: Ăn thực dưỡng Macrobiotic có thể giới hạn lựa chọn ẩm thực và đồ ăn ngon, lành mạnh nhưng không thuộc danh mục thực dưỡng, có thể làm cho việc duy trì chế độ ăn trở nên khó khăn và nhàm chán.

Lời khuyên: trước khi áp dụng bất kỳ chế độ ăn uống nào, đặc biệt là chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic, hãy tìm tư vấn từ chuyên gia dinh dưỡng để đảm bảo cơ thể nhận đủ dinh dưỡng và không bị thiếu hụt. Việc kết hợp chế độ ăn với lối sống lành mạnh và tập luyện thường xuyên cũng là điều quan trọng để duy trì sức khỏe tốt.

Những đối tượng nào nên và không nên áp dụng chế độ ăn này?

Chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic không phải là phù hợp cho tất cả mọi người. Nó có thể phù hợp và mang lại lợi ích cho một số đối tượng, trong khi không thích hợp hoặc gây hại cho những người khác. Dưới đây là những đối tượng nên và không nên áp dụng chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic:

Những người nên áp dụng chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic:

• Người muốn cân bằng dinh dưỡng: Chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic tập trung vào việc cân bằng giữa các loại thực phẩm và cung cấp đủ chất dinh dưỡng cần thiết. Đối với những người quan tâm đến việc duy trì trọng lượng cân đối và cải thiện sức khỏe, đây có thể là một lựa chọn tốt.
• Người muốn hỗ trợ giảm cân: Chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic ít chứa chất béo và calo, giúp hỗ trợ quá trình giảm cân và duy trì cân nặng ổn định.
• Người thích ăn thực phẩm tự nhiên và không qua xử lý: Chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic tập trung vào việc sử dụng các loại thực phẩm cơ bản và tự nhiên, không chứa chất bảo quản hoặc các chất phụ gia nhân tạo.
• Người muốn cải thiện sức khỏe tim mạch và hệ miễn dịch: Chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic chứa nhiều thực phẩm giàu chất xơ và chất chống oxi hóa, giúp hỗ trợ sức khỏe tim mạch và hệ miễn dịch.

Thực phẩm chế độ ăn thực dưỡng chủ yếu là rau, củ, quả và các loại hạt, rất thích họp những người ăn chay

Không nên áp dụng chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic:

• Người có suy dinh dưỡng: Chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic có thể gây ra thiếu hụt một số chất dinh dưỡng như canxi, sắt, vitamin B12 và omega-3. Do đó, nó không phù hợp cho những người đang trong tình trạng suy dinh dưỡng.
• Người có bệnh mãn tính hoặc hạn chế về sức khỏe: Những người có bệnh mãn tính như bệnh thận, bệnh tim, bệnh tiểu đường hoặc hạn chế về sức khỏe khác nên tìm tư vấn từ bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi thực hiện chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic.
• Người có rối loạn ăn uống: Chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic có thể trở thành một cách để che giấu rối loạn ăn uống như lo âu ăn uống hoặc quá chú trọng vào việc kiểm soát cân nặng, gây hại đến sức khỏe tâm thần và thể chất.
• Người không thích ăn thực phẩm đơn điệu: Chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic tập trung vào việc sử dụng các loại thực phẩm cơ bản và có thể giới hạn lựa chọn ẩm thực, điều này có thể làm cho việc duy trì chế độ ăn trở nên khó khăn và nhàm chán đối với những người thích ăn đa dạng.

Những lưu ý khi áp dụng chế độ ăn thực dưỡng này?

Khi áp dụng chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic, có một số lưu ý quan trọng mà bạn nên cân nhắc để đảm bảo cơ thể nhận đủ dinh dưỡng và có một cách tiếp cận lành mạnh đối với chế độ ăn uống. Dưới đây là một số lưu ý khi áp dụng chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic:

1. Đa dạng thực phẩm: Mặc dù chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic tập trung vào việc sử dụng các loại thực phẩm cơ bản, bạn nên cố gắng đa dạng hóa thực đơn để đảm bảo cơ thể nhận được đủ các chất dinh dưỡng cần thiết. Hãy kết hợp nhiều loại rau củ, trái cây, hạt, đậu và các nguồn thực phẩm khác để cung cấp đủ protein, chất béo, vitamin và khoáng chất.
2. Sử dụng thực phẩm hữu cơ và không qua xử lý: Nếu có thể, hãy ưu tiên sử dụng thực phẩm hữu cơ và không qua xử lý. Thực phẩm hữu cơ thường ít chứa hóa chất và thuốc trừ sâu, giúp giảm tiềm năng tiếp xúc với các chất độc hại.
3. Kiểm tra dinh dưỡng: Đảm bảo rằng bạn đang nhận đủ các chất dinh dưỡng cần thiết từ chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic. Nếu cảm thấy lo ngại về việc thiếu hụt một số chất dinh dưỡng như canxi, sắt, vitamin B12 hoặc omega-3, hãy xem xét việc sử dụng các bổ sung dinh dưỡng sau khi tư vấn từ chuyên gia dinh dưỡng.
4. Cân nhắc việc kiểm soát calo: Mặc dù chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic ít chứa chất béo và calo, nhưng vẫn cần cân nhắc việc kiểm soát lượng calo tiêu thụ. Ăn quá nhiều calo cũng có thể dẫn đến tăng cân và không thể giảm cân nếu bạn đang theo chế độ này để mục đích giảm cân.
5. Uống đủ nước: Đảm bảo uống đủ nước hàng ngày để duy trì cơ thể được cân bằng và giảm nguy cơ mất nước do ăn ít natri và thực phẩm không chế biến.
6. Tập luyện đều đặn: Kết hợp chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic với việc tập luyện đều đặn để duy trì sức khỏe tốt và tăng cường sức mạnh cơ bắp.
7. Theo dõi cảm giác cơ thể: Luôn lắng nghe cơ thể của bạn. Nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt, hay bất kỳ triệu chứng lạ nào, hãy tìm tư vấn từ chuyên gia sức khỏe hoặc chuyên gia dinh dưỡng.
8. Tư vấn chuyên gia: Trước khi bắt đầu chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic hoặc bất kỳ chế độ ăn uống nào khác, hãy tìm tư vấn từ chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ để đảm bảo nó phù hợp với tình trạng sức khỏe và nhu cầu dinh dưỡng của bạn.

Tóm lại, chế độ ăn thực dưỡng Macrobiotic có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe nếu áp dụng đúng cách và cân nhắc đầy đủ các yếu tố dinh dưỡng cần thiết. Tuy nhiên, nó không phải là phù hợp cho tất cả mọi người, và bạn nên luôn lắng nghe cơ thể và tìm tư vấn từ chuyên gia trước khi áp dụng chế độ ăn này.

Nguồn tài liệu:

1. Macrobiotic diet. (2019).https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/cancer-in-general/treatment/complementary-alternative-therapies/individual-therapies/macrobiotic
2. Macrobiotic diet. (2022). https://www.breastcancer.org/managing-life/diet-nutrition/breast-cancer-risk-reduction/foods/macrobiotic-diet
3. More myths and facts: Macrobiotic diets and cancer. (2010).https://www.aicr.org/resources/blog/more-myths-and-facts-macrobiotic-diets-and-cancer/
4. Nutrition in cancer care (PDQ) – Health professional version. (2022).https://www.cancer.gov/about-cancer/treatment/side-effects/appetite-loss/nutrition-hp-pdq
5. Soare, A., et al. (2015). The effect of macrobiotic Ma-Pi 2 diet on systemic inflammation in patients with type 2 diabetes: a post hoc analysis of the MADIAB trial.https://drc.bmj.com/content/3/1/e000079
6. Soare, A., et al. (2016). A 6-month follow-up study of the randomized controlled Ma-Pi macrobiotic dietary intervention (MADIAB trial) in type 2 diabetes.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5022142/​

​​​​​​​​​​Lưu ý rằng việc tham khảo các nguồn tài liệu trực tuyến là một phần quan trọng của việc tìm hiểu thông tin kiến thức chăm sóc sức khoẻ và sắc đẹp trước khi thực hiện. Tuy nhiên, việc tham khảo và thảo luận trực tiếp với Bác sĩ chuyên khoa là điều quan trọng nhất. Bác sĩ sẽ có kiến thức và kinh nghiệm chuyên môn để cung cấp thông tin chi tiết và phù hợp với trường hợp cá nhân của bạn.