Trong công cuộc khai quật các nền văn minh cổ đại, người ta đã tìm thấy bằng chứng cho thấy rằng loài người đã theo đuổi mục tiêu hoàn thiện bản thân, họ biết làm đẹp bằng các loại trang sức bằng đá cho đến các loại thảo dược... Do đó, không có gì nhạc nhiên khi phẫu thuật thẩm mỹ có thể là một trong những phương pháp chữa bệnh lâu đời nhất trên thế giới.

Một số tài liệu còn nói rằng phẫu thuật thẩm mỹ sửa chữa các vết thương trên khuôn mặt đã có từ hơn 4000 năm trước công nguyên.

Ấn Độ cổ đại và phẫu thuật thẩm mỹ ghép da

Các bác sĩ ở Ấn Độ cổ đại đã sử dụng kỹ thuật ghép da để phẫu thuật tái tạo ngay từ năm 800 trước Công nguyên. Sau đó, mới xuất hiện ở các nước châu Âu, dường như những tiến bộ về phẫu thuật thẩm mỹ của họ đã đến chậm hơn Ấn Độ cổ đại. Trong khi đó, y học phương đông đã sẵn sàng hơn cho phẫu thuật thẩm mỹ, và có rất nhiều sự cố được ghi nhận về ghép da và phẫu thuật tái tạo trong suốt lịch sử ở phương đông.

Khi các kỹ thuật phẫu thuật thẩm mỹ được sử dụng ở Ấn Độ được du nhập vào phương Tây và sau đó được cải tiến và điều chỉnh cho các ứng dụng thẩm mỹ mới. Tuy nhiên, cũng có nhiều tiến bộ trong y học trong thời kỳ Hy Lạp-La Mã, và tiến bộ đó đã được ghi lại trong các văn bản cổ đại được phổ biến rộng rãi trong suốt nền văn minh.

Bạn có thể tìm mua cuốn sách cổ thú vị "De Medicina" trên Amazon

Chính trong thời kỳ này, nhà văn y học La Mã Aulus Cornelius Celsus đã viết cuốn De Medicina đề ra các phương pháp phẫu thuật để tái tạo tai, môi và mũi. Tác phẩm 70 tập này chứa đựng nhiều đoạn dành riêng cho các kỹ thuật tái tạo để sửa chữa các khuyết điểm trên khuôn mặt.

Thời Trung cổ và Phục hưng

Mặc dù việc thực hành phẫu thuật tái tạo vẫn tiếp tục trong suốt đầu thời Trung Cổ, nhưng những phát triển đáng kể hơn nữa đã đi vào bế tắc do sự sụp đổ của La Mã và sự truyền bá của Cơ đốc giáo. Phần lớn, khoa học đã nhường chỗ cho thần bí và tôn giáo. Trên thực tế, tại một thời điểm trong khoảng thời gian này, Giáo hoàng Innocent III đã tuyên bố rằng phẫu thuật dưới bất kỳ hình thức nào đều bị luật Giáo hội nghiêm cấm.

Nhìn chung ở thời kỳ này, việc theo đuổi kiến ​​thức khoa học đã được thay thế bằng sự tập trung vào các mối quan tâm cá nhân và tâm linh hơn. Ngoài ra, sự an toàn của bệnh nhân phẫu thuật còn bị tổn hại thêm do thiếu các tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh. Tuy nhiên, một số tiến bộ nhỏ đã được thực hiện, bao gồm cả sự phát triển từ thế kỷ thứ X của một thủ thuật sửa khe hở môi.

Trong thời kỳ Phục hưng, có nhiều tiến bộ đáng kể trong khoa học và công nghệ, dẫn đến sự phát triển của các kỹ thuật phẫu thuật an toàn và hiệu quả hơn.

Một văn bản Hồi giáo thế kỷ XV có tựa đề Phẫu thuật Hoàng gia được viết bởi Serafeddin Sabuncuoglu, bao gồm 191 chủ đề phẫu thuật khác nhau.

Trong đó,  tài liệu về phẫu thuật hàm mặt và phẫu thuật mí mắt được thảo luận. Nó cũng bao gồm một phác đồ điều trị nữ hóa tuyến vú được cho là nền tảng cho phương pháp phẫu thuật thu nhỏ ngực ngày nay.

Tiến bộ sinh ra từ Chiến tranh

Trong suốt thế kỷ XVII, phẫu thuật thẩm mỹ lại đang trên đà suy thoái, và những bước tiến lớn tiếp theo của phẫu thuật thẩm mỹ phải đợi đến thế kỷ 20, khi thương vong của chiến tranh khiến phẫu thuật thẩm mỹ tái tạo trở thành nhu cầu thiết yếu đối với nhiều binh sĩ. Trên thực tế, chính Thế chiến thứ nhất đã đưa phẫu thuật thẩm mỹ lên một tầm cao mới trong cơ sở y tế.

Các bác sĩ quân y được yêu cầu điều trị nhiều vết thương trên mặt và đầu do vũ khí hiện đại gây ra, những trường hợp như vậy hiếm khi được thấy trước đây. Những vết thương nghiêm trọng này đòi hỏi những cải tiến mới và phải “dũng cảm” trong các quy trình phẫu thuật tái tạo. Một số bác sĩ phẫu thuật lành nghề nhất của Châu Âu đã tận tâm thực hiện các phương pháp của họ để khôi phục sự toàn vẹn cho binh lính của quốc gia họ trong và sau chiến tranh.

Những người lính trong Thế chiến thứ nhất đã trải qua quy trình phẫu thuật thẩm mỹ đầu tiên mang tính đột phá

Trên thực tế, vào khoảng thời gian này, các bác sĩ phẫu thuật bắt đầu nhận ra đầy đủ ảnh hưởng tiềm tàng mà ngoại hình cá nhân của một người có thể ảnh hưởng rất lớn đối với mức độ thành công trải qua trong cuộc đời của họ. Vì sự hiểu biết này, phẫu thuật thẩm mỹ bắt đầu ra đời như một khía cạnh được coi trọng hơn của phẫu thuật thẩm mỹ.

Tiến bộ này cũng mang lại sự hiểu biết nhiều hơn về gây mê và phòng chống nhiễm trùng, cho phép các bác sĩ phẫu thuật thực hiện nhiều loại thủ thuật ngày càng phức tạp hơn. Các quy trình này bao gồm các trường hợp phẫu thuật đầu tiên được ghi nhận thực sự chỉ mang tính chất “thẩm mỹ”, chẳng hạn như các thủ thuật nâng mũi và nâng ngực đầu tiên.

Phẫu thuật thẩm mỹ ngày nay

Vào những năm 2000, phẫu thuật thẩm mỹ đã trở nên phổ biến rộng rãi, và những tiến bộ y học đã tạo nên những kỳ tích tái tạo mà trước đây chỉ là mơ ước một ngày nào đó có thể là. Trong thời đại giao tiếp gia tăng như vũ bão, internet và truyền hình đã tham gia vào trò chơi và giờ đây chúng ta có thể xem về bất kỳ loại thủ thuật phẫu thuật thẩm mỹ nào ngay từ chính ngôi nhà của mình.

Hiện nay, xu hướng quan trọng nhất trong phẫu thuật thẩm mỹ là hướng tới các thủ thuật ít xâm lấn được thiết kế để ngăn chặn các dấu hiệu lão hóa có thể nhìn thấy được.

Hiện nay nam giới cũng rất quan tâm đến các giải pháp làm đẹp không phẫu thuật

Trên thực tế, các thủ thuật phổ biến nhất tại thời điểm này đều sử dụng các chất tiêm, chẳng hạn như chất làm đầy nếp nhăn trên khuôn mặt và đáng chú ý nhất là Botox. Người ta ước tính rằng có hơn 1,1 triệu mũi tiêm Botox được thực hiện ở Hoa Kỳ mỗi năm và con số đó đang tăng lên đều đặn.

Tại Việt nam, dù chưa có số liệu thống kê rõ ràng, nhưng trong 5 năm gần đây, tỷ lệ phẫu thuật thẩm mỹ tại Việt Nam tăng lên nhanh chóng, trong đó tỷ lệ nam giới tham gia phẫu thuật thẩm mỹ và làm đẹp cũng trở nên phổ biến hơn.

Từ thuở sơ khai, mục đích của phẫu thuật tái tạo và phẫu thuật thẩm mỹ  là để cải thiện chất lượng cuộc sống của những người kém may mắn bị biến dạng do tai nạn, tổn thương, bị khuyết tật trên cơ thể... Và cho đến ngày nay, mục đích và ý nghĩa tốt đẹp đó vẫn là yếu tố cơ bản trong của phẫu thuật thẩm mỹ.  Có lẽ điều này cũng là một phần nguyên nhân dẫn đến sự tăng trưởng đáng kinh ngạc về số lượng người phẫu thuật thẩm mỹ hàng năm.

Nguồn tài liệu:

1. American Society of Plastic Surgeons. History of ASPS.
2. Köckerling F, Köckerling D, Lomas C. Cornelius Celsus--ancient encyclopedist, surgeon-scientist, or master of surgery? Langenbecks Arch Surg. 2013;398(4):609‐616. doi:10.1007/s00423-013-1050-0
3. Basagaoglu I, Salihoglu Z, Babazade R, Bozkurt P. Anaesthetic drug Murkid used by Serafeddin Sabuncuoğlu in the 15th century and its influence on the advance of surgery. January 2016.
4. Aesthetic Surgery Education and Research Foundation. History.
5. Nahai F. ASAPS and aesthetic surgery: The next 50 years. Aesthet Surg J. 2017;37(1):128-130. doi:10.1093/asj/sjw182
6. Wirthlin JO, Shetye PR. Orthodontist's role in orthognathic surgery. Semin Plast Surg. 2013;27(3):137‐144. doi:10.1055/s-0033-1357110
7. Indiana University School of Medicine. History of medicine book of the week: Plastic and Cosmetic Surgery (1911). April 24, 2020.
8. American College of Surgeons. William Stewart Halsted: Father of the model for our current surgical training programs. 2016.
9. The John Staige Davis Society of Plastic Surgeons of Maryland. History of our Maryland Society for Plastic Surgeons.
10. American Society of Plastic Surgeons. Plastic and Reconstructive Surgery® Journal.
11. American Society of Plastic Surgeons. History of ASPS.
12. Wright T, Wong CS, Schaffner AD. Breast implants. StatPearls Publishing, Treasure Island (FL); 2019.
13. American Society of Plastic Surgeons. History of ASPS.
14. American Society of Plastic Surgeons. History of ASPS.
15. American Society of Plastic Surgeons. History of ASPS.